Op vrijwel elke vo-school is de elektronische leeromgeving een bekend fenomeen. Helaas heeft de ELO nogal eens een vrij beperkte functie, maar ze heeft de potentie om een centrale plaats in te nemen in het onderwijs. Daarmee zorgt ze voor beter overzicht, uniformiteit, minder versplintering en tijdbesparing.
“De eerste ELO, Blackboard, deed 29 jaar geleden haar intrede in het onderwijs”, memoreert Mark Schiedon, onderwijskundig adviseur bij itslearning. “Al snel schoten de ELO’s als paddenstoelen uit de grond, zowel in Nederland als daarbuiten. In Nederland gingen diverse aanbieders van administratieve producten óók een ELO aanbieden, dat schudde de markt flink op. Zo konden bijvoorbeeld scholen die voor hun leerlingenadministratie Magister gebruikten opeens óók kosteloos over de ELO van Magister beschikken.”
Daan Stegeman, adviseur en trainer bij Magister, ziet grote verschillen in de manier waarop scholen hun ELO inrichten en gebruiken. Daan: “Veel scholen gebruiken de ELO als een eenvoudige studiewijzer, mededelingenbord en plek om materialen voor leerlingen te plaatsen. Andere scholen gaan een flinke stap verder en weten echt gebruik te maken van de vele mogelijkheden van de ELO. Daar heeft de ELO een centrale en onmisbare rol bij het leren en lesgeven, en voorziet ze in de behoeften van docenten, leerlingen en de schoolleiding.”
Als we kijken vanuit het perspectief van de leerlingen naar zo’n ‘rijke’ ELO kijken: voor hen is het bijzonder helpend dat de ELO overzicht biedt in al hun schoolwerk. Voor elk vak is alle informatie snel en makkelijk toegankelijk, bijvoorbeeld over opdrachten, deadlines en behaalde resultaten. Via de ELO hebben ze direct toegang tot de methode van het vak, eventueel aangevuld met materialen en bronnen van de docent, zoals werkbladen, PowerPoints, filmpjes, lesson-ups, toetsjes en opdrachten.
De meeste scholen gebruiken de lesmethoden van Noordhoff, Malmberg en ThiemeMeulenhoff. Daan: “Wat een systeem als Magister Learn aantrekkelijk maakt: dit fungeert als toegangspoort voor álle digitale lesmethoden van deze drie grote uitgeverijen. Docenten kunnen hun leerlingen via de ELO rechtstreeks naar een juiste paragraaf, pagina of specifieke opdracht leiden. Als docenten eigen materialen willen toevoegen, hoeven ze dat maar één keer te doen. De jaren erna staat alles, na een eventuele revisie, met één druk op de knop weer klaar voor hun nieuwe leerlingen. Ook kunnen collega’s elkaars materialen gebruiken.”
Leerlingen kunnen via de ELO hun (groeps)werk inleveren. Ook is er een communicatiefunctionaliteit, die het mogelijk maakt om bijvoorbeeld te chatten of te discussiëren, forums in te richten of mededelingen te plaatsen. De ELO is met name bedoeld voor communicatie over de les en de lesstof, tussen docent en leerlingen en leerlingen onderling.
Daan spreekt veel schoolleiders die de aanschaf van een ELO overwegen. Over hun motieven zegt hij: “Zij zien bijvoorbeeld dat er op school tien verschillende applicaties zijn voor onder meer toetsing en portfolio’s en dat er heel uiteenlopende studiewijzers en -planners worden gebruikt. Dat zorgt bij leerlingen voor veel verwarring. Schoolleiders willen die versplintering tegengaan en zoeken naar meer uniformiteit.” Markt voegt hieraan toe: “Door het gebruik van een ELO reduceer je ook de verschillende logins – ook zo’n hoofdpijnonderwerp. De ELO fungeert als hub. Als je inlogt, heb je toegang tot al het achterliggende.”
Een specifiek aspect van Magister Learn waar veel schoolleiders positief over zijn: de directe koppeling tussen leerlingadministratie en leeromgeving. Mark: “Bij veel systemen zit er nog een derde partij tussen beide systemen en dat is foutgevoelig. Magister Learn heeft die koppeling er tussenuit gehaald. Dat zorgt voor een optimale afstemming en levert scholen een kostenbesparing op.”
In hoeverre heeft AI al haar weg gevonden naar ELO’s? Mark ziet dat ontwikkelaars daarin terughoudend zijn: “Dat heeft vooral te maken met de veiligheid van leerlingdata, die uiteraard altijd geborgd moet zijn.” Toch zijn de eerste stappen gezet. Zo introduceerde Magister Learn begin 2025 een module waarmee docenten heel eenvoudig een enquête kunnen genereren en resultaten analyseren. Daan: “Zo kunnen zij peilen hoe ver leerlingen in het leerproces zijn. Die informatie helpt hen om sneller te schakelen, beter aan te sluiten bij de leerlingen en meer te bereiken.” Mark vult aan: “Wij zijn bezig met het ontwikkelen van een AI-assistent, die docenten bijvoorbeeld kan helpen met het maken van een leerplan of lesplan. Dat gaat echt werk uit handen nemen.”
In de implementatie van een ELO hebben schoolleiders een belangrijker rol dan ze misschien zelf beseffen, benadrukt Mark. “Regelmatig zien wij dat de schoolleiding dit product als ‘cadeautje’ voor docenten aanschaft en vervolgens zelf een stap naar achteren doet. Zo wordt de ELO eigenlijk te vrijblijvend in de organisatie neergezet. De implementatie vraagt om een heldere visie en duidelijkheid over wat er van docenten (minimaal) verwacht wordt.”
De implementatie van een ELO moet volgens Daan met een grote geleidelijkheid gebeuren en vraagt veel geduld. “Goede communicatie is daarbij onmisbaar. Ook het faciliteren van tijd is essentieel voor een succesvolle implementatie, want het inrichten van een ELO en de content-creatie vragen tijd.”
Om ook na de implementatie het maximale uit het systeem te blijven halen, adviseren Daan en Mark om met ‘ambassadeurs’ te werken: mensen binnen de organisatie die kennis over de nieuwste ontwikkelingen hebben en deze naar het team brengen. Wie ook onmisbaar zijn bij het optimaliseren van een ELO: leerlingen. Daan: “Zij weten als geen ander wat fijn en handig werkt. Het is heel interessant (en leuk!) om als schoolleiding en ambassadeurs met hen in gesprek te gaan. Dat levert eyeopeners en inzichten op die echt de moeite waard zijn.”